Σημειώσεις χωρίς λόγια #1

H θαυμαστή αξία της σημείωσης

-κείμενο με αφορμή μια φράση-

Πάντα με τρόμαζε η ιδέα του προτύπου. Μάλλον κουβαλάω πολλές φοβίες εντός-τόσες που με κάνουν να χάνω την οξυδέρκεια μου και να πέφτω συνεχώς στα ίδια λάθη. Η φοβία του προτύπου είναι μάλλον η χειρότερη προίκα που δεν έχω ακόμη αποφασίσει πώς και από ποιον μου κληροδοτήθηκε. Θα ήμουν ασφαλώς η χαρά του ψυχαναλυτή, αν δεν είχα το προσόν (ή το ελάττωμα;) να διατυπώνω με ακρίβεια τις απορίες μου, απαιτώντας μάλιστα σαφείς και καίριες απαντήσεις. Αυτό που δεν κατάφερα ποτέ να αναγνωρίσω στην ψυχανάλυση είναι το δικαίωμα της στην αποστασιοποίηση. Το ό,τι αρνούμουν πάντα να έχω πρότυπα βοήθησε αμέριστα σ αυτό.

Έρχεται μια στιγμή ωστόσο που κάθεσαι ανυποψίαστος στη λεκάνη της τουαλέτας και διαβάζεις κάτι που τυχαία αγόρασες πριν από καιρό (όχι, φυσικά δεν είσαι από τους τύπους που διαλέγουν βιβλίο σύμφωνα με το εξώφυλλο του-ή έστω δεν έχεις καταφέρει ακόμη να το παραδεχτείς...) για να καταλάβεις πως άλλοι, σημαντικά πιο νωρίς από σένα, έχουν προβληματιστεί , με πολύ πιο εύγλωττο μάλιστα τρόπο απ' ότι εσύ, με την Αμερική που μόλις ανακάλυψες μικρέ μου ανόητε. Δεν θα έπρεπε να σε φοβίζει κάτι πάνω από σένα λοιπόν. Μόνο ο εαυτός σου. Αυτός είναι ο χειρότερος εχθρός σου.

Η ο καλύτερος φίλος σου. Από εσένα εξαρτάται αυτό. Από τις αλήθειες σου. Πώς όμως να είσαι σίγουρος όταν δεν είσαι αποφασισμένος πως αντιλαμβάνεσαι με τον ακριβή τρόπο την έννοια της κάθε λέξης που μπορεί να αποτελέσει μέρος του προσωπικού σου κώδικα αξιών; Αναμφίβολα η ύπαρξη και μόνο ενός κώδικα αξιών στο μυαλό σου, στις πράξεις σου, αποδεικνύει πως τουλάχιστον έχεις μπει στον κόπο να το παιδέψεις το "ρημάδι" σου. Να όμως που αυτό δεν είναι αρκετό. Δεν είναι ικανό να διαλύσει τις φοβίες σου, να εξαλείψει τις αντιστάσεις σου, να αποκωδικοποιήσει τις επιθυμίες σου. Όσο για τις μικρές εκρήξεις έμπνευσης που συνήθως έρχονται σαν απότομο κατέβασμα ρολού τη νύχτα, είσαι δυστυχώς πολύ απαίδευτος για να μπορέσεις να τις χαλιναγωγήσεις, να καταφέρεις να τις υπερβείς, να τις κάνεις να δουλέψουν για σένα.

Ετσι αφήνεις το υλικό σου να σε πάει από μόνο του. Έτσι έμαθες, έτσι κάνεις. Είναι ζήτημα μεθόδου. Η μέθοδος μπορεί να είναι το πιο χρήσιμο ή το πιο επιζήμιο πράγμα. Διαλέγεις και παίρνεις. Ανάλογα με τις προτιμήσεις σου-ή με τις αντοχές σου.

Τριγύρω πάντα θα υπάρχει κάποιος να ακολουθήσει την πρόσκαιρη επιλογή σου. Κάποιος που δεν πείθεται απαραίτητα, αλλά καταφέρνει να πείσει εσένα πως έχει πειστεί. Είναι μοιραίο πως όπως συνήθως θα καταλαβαίνεις ότι διατηρεί τις επιφυλάξεις του γι αυτά που μοιράζεσαι μαζί του, αλλά στο κάτω-κάτω, κι εσύ το ίδιο δεν κάνεις; Ολοι στο ίδιο καζάνι δεν βράζουμε; Το μόνο που ενδεχομένως μπορεί να αποτελέσει διαφορά είναι το σημείο του καζανιού στο οποίο τυχαίνει να βρίσκεται ο καθένας. Οσο πιο κοντά στην επιφάνεια τόσο πιο μακριά από τη γνώση. Οσο πιο κοντά στον πάτο τόσο πιο μακριά από την ορμή. Και στη μέση μια κατάσταση συγκεχυμένη όπου κανείς αδυνατεί να διακρίνει καθαρά. Που πας; Το κεφάλι μέσα!

Διαβάζω και ξαναδιαβάζω φράσεις που μου έκαναν εντύπωση. Μετράω μία-μία τυπωμένες σε χαρτί 80 γραμμαρίων με γραμματοσειρά Times New Roman, δικές μου σκέψεις που κάποιος άλλος, πριν από μένα, έχει διατυπώσει ίσως καλύτερα από μένα. Τόσο καλύτερα μάλλον που δεν αφήνει χώρο μέσα μου για ζήλεια. Ούτε καν για ανάγκη να πω κι εγώ αυτά που θέλω κι ας είναι τα ίδια και πιο φτωχά ειπωμένα. Αντίθετα με την αναμενόμενη "ανθρώπινη" αντίδραση το μόνο που μένει είναι θαυμασμός για το πρόσωπο αυτό που έβαλε σε λόγια αυτό που αισθάνθηκα.

(Σ αυτό ακριβώς το σημείο ξεκινάει το παιχνίδι του θετικού με το αρνητικό. Προς ποια κατεύθυνση είναι καλύτερο να κινηθώ; Τι κρίμα που δεν μπαίνω ποτέ στη διαδικασία της επιλογής μετά από ώριμη σκέψη... Αντίθετα επιλέγω με την πιο απίθανη παρόρμηση. Και οδηγούμαι να κάνω βιαστικά πράξη τις μη-πραγματικές επιθυμίες μου.)

Είναι σημαντικό να ξέρεις να θαυμάζεις. Είναι θαυμάσιο να αποκτάς καθημερινά, λίγο-λίγο την μικρή σου περιουσία, σημειώνοντας τις φράσεις που καταφέρνουν να σε συγκινήσουν. Εγώ το κατάλαβα πραγματικά, μόλις απόψε. Απόψε ξεκινώ:

Ηταν έξαλλος μαζί μου. Είχε καψουρευτεί απολύτως τον αντίζηλο.

(Μαλβίνα Κάραλη, "Πιο πολύ, πιο πολλοί")